Με απόφαση του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών το 1971 θεσπίστηκε η 21η Μαρτίου ως Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας.

Σκοπός της ημέρας αυτής είναι η προβολή της σημασίας που έχουν τα δάση για τη διατήρηση της ζωής στον πλανήτη και η ανάγκη για προστασία και επέκταση τους ως απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωση μας.

Υπολογίζεται ότι τα δάση κατά το 15ο αιώνα κάλυπταν περίπου τη μισή έκταση της γης, ενώ σήμερα καλύπτουν λιγότερο από το ένα τρίτο της. Η υπερεκμετάλλευση των δασών, η έλλειψη κατάλληλης διαχείρισης τους και ο κίνδυνος έλλειψης του ξύλου στην Ευρώπη οδήγησε στις αρχές του 16ου αιώνα στις πρώτες θεμελιώδεις αρχές της δασοπονίας. Έτσι χαράχθηκε ο σωστός τρόπος δασικής διαχείρισης για τα ευρωπαϊκά δάση έτσι ώστε η ποσότητα ξυλείας που λαμβάνεται για συγκεκριμένη περίοδο να είναι μικρότερη ή ίση με την ποσότητα που το δάσος μπορεί να παράγει την ίδια χρονική περίοδο.

Με τη βιομηχανική επανάσταση, η καταστροφή των δασών έφτασε στο αποκορύφωμα της, ενώ έντονη υπερεκμετάλλευση τους παρατηρήθηκε κατά τη δεκαετία του ’60 στις τροπικές περιοχές όπου υπάρχουν οι μεγαλύτεροι πράσινοι πνεύμονες στον κόσμο.

Αυτή η υπερεκμετάλλευση των δασών ώθησε τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών το 1971 στη θέσπιση της 21ης Μαρτίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Δασοπονίας με σκοπό να ευαισθητοποιήσει τον κόσμο για λήψη μέτρων προστασίας των δασικών οικοσυστημάτων.

Αναμφίβολα τα δάση, εκτός από την προσφορά ξυλείας και άλλων αγαθών, προσφέρουν ανεκτίμητες ωφέλειες στον άνθρωπο και διαδραματίζουν ένα πολύ σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας και βιοποικιλότητας στον πλανήτη μας.

Η καθαρότητα της ατμόσφαιρας και ο εμπλουτισμός της με οξυγόνο, η δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα από την ατμόσφαιρα και η συμβολή στην άμβλυνση του φαινομένου του θερμοκηπίου, η αποτροπή διαβρωτικών φαινομένων και συνθηκών ερημοποίησης, η προστασία της βιοποικιλότητας, η προστασία της χλωρίδας και πανίδας, ο εμπλουτισμός των υπογείων υδάτων, η καθαρότητα του νερού και η δημιουργία συνθηκών ψυχικής ισορροπίας για τον άνθρωπο είναι μέρος των έμμεσων ωφελειών που παρέχουν τα δάση στο σύγχρονο άνθρωπο των μεγαλουπόλεων και της καθιστικής ζωής.

Βρισκόμαστε σήμερα σε μια κρίσιμη καμπή και οι οποιεσδήποτε αρνητικές ενέργειες μας στο πράσινο μπορεί να είναι μη αναστρέψιμες. Ήδη είμαστε μάρτυρες των κλιματικών αλλαγών στο νησί μας τόσο με τις εκτεταμένες ξηράνσεις που παρατηρηθήκαν το 2008, όσο και με τις παρατεταμένες περιόδους ανομβρίας και τα ακραία καιρικά φαινόμενα που πρόσφατα βιώσαμε. Γι’ αυτό τα δάση στις μέρες μας αποκτούν ιδιαίτερη αξία και σημασία γιατί αποτελούν αντίποδα στις όποιες αρνητικές επιπτώσεις στο νησί μας.

Στις μέρες μας η έννοια της αειφόρου ανάπτυξης έχει διευρυνθεί και περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη δασική διαχείριση με στόχο τη διατήρηση, την επέκταση και αναβάθμιση των δασικών εκτάσεων. Στη διαχείριση των κυπριακών δασών μεγάλη έμφαση δίνεται στην παραγωγή έμμεσων αγαθών και ωφελημάτων, ενώ παράλληλα έχει μειωθεί δραστικά η χρήση των δασών για παραγωγή ξυλείας.

Το Τμήμα Δασών, ως η αρμόδια Αρχή για την προστασία του δασικού μας πλούτου, έχει προχωρήσει σε ένα άρτια οργανωμένο σύστημα προστασίας των δασών από τις πυρκαγιές το οποίο στηρίζεται στους ακόλουθους τρεις πυλώνες.

· Πρόληψη: Περιλαμβάνει όλα τα έργα υποδομής και ενέργειες που γίνονται με στόχο την αποτροπή πρόκλησης πυρκαγιάς. Ως τέτοια μπορούν να αναφερθούν η εφαρμογή των διατάξεων της Δασικής Νομοθεσίας η οποία λειτουργεί ως αποτρεπτικός παράγοντας στο άναμμα φωτιάς, οι διάφορες διαφωτιστικές εκστρατείες με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινού και η παροχή ελεγχόμενης αναψυχής μέσα από ένα ολοκληρωμένο δίκτυο εκδρομικών και κατασκηνωτικών χώρων με πλήρεις διευκολύνσεις αναψυχής.

· Ανίχνευση: Εδώ εντάσσονται όλα τα έργα υποδομής και οι ενέργειες που αποσκοπούν στην άμεση και έγκαιρη ανίχνευση των πυρκαγιών όπως είναι τα δασικά παρατηρητήρια τα οποία επανδρώνονται κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, το σύστημα αυτόματης ανίχνευσης πυρκαγιών (πιλοτικά στον Ακάμα) και η εμπέδωση του αριθμού αναγγελίας δασικών πυρκαγιών 1407.

· Επέμβαση για καταστολή: Εδώ περιλαμβάνονται όλα τα έργα υποδομής και οι ενέργειες που έχουν ως στόχο την άμεση και έγκαιρη επέμβαση και καταστολή των πυρκαγιών, όπως δασοπυροσβεστικά Σώματα με σύγχρονο εξοπλισμό και οχήματα, πυροσβεστικά αεροπλάνα, αντιπυρικές λωρίδες, δίκτυο δασικών δρόμων, παροχές νερού – υδροστόμια, σύστημα ραδιοτηλεφώνων κ.ά.

Παράλληλα, το Τμήμα Δασών προχωρεί στην άμεση αναδάσωση των καμένων κρατικών δασών ενώ εφαρμόζει πρόγραμμα προστασίας των δασών από επιβλαβείς οργανισμούς τόσο με τη διενέργεια φυτοϋγειονομικού ελέγχου στα εισαγόμενα δασικά προϊόντα, όσο και με την καταπολέμηση διαφόρων επιβλαβών οργανισμών.

Σε συνδυασμό με τα πιο πάνω προωθείται και η επέκταση των δασών μας μέσα από πρόγραμμα εντοπισμού γυμνών χαλίτικων περιοχών, την κήρυξη τους σε δάσος και τέλος τη δάσωση τους. Παράλληλα, το Τμήμα Δασών μέσα από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης παρέχει κίνητρα για την ανάπτυξη της ιδιωτικής δασοπονίας και δάσωση ιδιωτικών εκτάσεων.

Η διατήρηση, η προστασία και επέκταση των δασών μας δεν μπορεί να βασιστεί μόνο στη σωστή διαχείριση και τα μέτρα που παίρνει το κράτος. Όλοι μαζί και ο καθένας χωριστά μπορούμε και πρέπει να συμβάλουμε στην προστασία και επέκταση των δασών μας για να τα παραδώσουμε ανέπαφα στις επόμενες γενιές.

Ένα πρέπει να έχουμε υπόψη: Το δάσος χωρίς τον άνθρωπο μπορεί να υπάρχει, ο άνθρωπος όμως χωρίς το δάσος δεν μπορεί να ζήσει!