Με αφορμή την 18η Απριλίου, Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς, και την ανάγκη για διατήρηση και προστασία τέτοιων στοιχείων στην πόλη μας, όπως οι Μύλοι Μουζέλη – Κρόκου, επιμένουμε στην αναγκαιότητα μιας τέτοιας προσπάθειας τεκμηριώνοντας την πρότασή μας. Πρωτοβουλίες χρειάζονται τώρα.
Στη χώρα μας μέχρι πρόσφατα αναγνωρίζονταν ως πολιτιστική κληρονομιά τα μνημεία και τα υλικά κατάλοιπα της Αρχαιότητας και του Βυζαντίου, καθώς και τα αρχιτεκτονήματα «υψηλής αισθητικής», τα γνωστά νεοκλασικά, τα οποία έβρισκαν και την ανάλογη προστασία, σύμφωνα με το θεσμικό πλαίσιο που ίσχυε […]
Τα τελευταία χρόνια ωστόσο συνειδητοποιήθηκε η ανάγκη να διαφυλαχτούν με θεσμικό πλαίσιο, ως πολιτιστικά αγαθά ισάξια και ισότιμα των προαναφερομένων, οι εγκαταλελειμμένες βιομηχανικές εγκαταστάσεις με τον εξοπλισμό τους, μεταλλουργεία, ταρσανάδες, αλευρόμυλοι, βυρσοδεψεία και άλλα αρχιτεκτονήματα της Βιομηχανικής κυρίως περιόδου, που τεκμηριώνουν την οικονομική ιστορία του τόπου και δίνουν το στίγμα μιας εποχής ραγδαίων εξελίξεων, όπου η σχέση του ανθρώπου με την φύση αλλάζει, όπου η παραγωγή διαφοροποιείται και μαζικοποιείται, η εργασία οργανώνεται διαφορετικά και ο παραγωγός απομακρύνεται από το αντικείμενο που παράγει. Η προσοχή μάλιστα, έχει αρχίσει να στρέφεται τις τελευταίες δεκαετίες και σε άλλους τομείς της βιομηχανικής κληρονομιάς που βρίσκονται στο έλεος της φυσικής τους φθοράς, ή και προμελετημένης καταστροφής, όπως τα αρχεία, τα σχέδια, οι φωτογραφίες, αλλά και οι γραπτές ή προφορικές μαρτυρίες.
Πρώτες οι κοινωνίες της Δυτικής Ευρώπης συνειδητοποίησαν την ανάγκη διάσωσης, συντήρησης και ανάδειξης του βιομηχανικού μνημείου, και η Ελλάδα ως χώρα-μέλος της Ε.Ε αναγκάστηκε να σεβαστεί τις αξίες που οι εταίροι έθεταν.
Η βιομηχανία και η οικονομία είναι λοιπόν φαινόμενα με ιστορικότητα και σεβαστές συνιστώσες της πολιτιστικής παράδοσης. Μάλιστα, για τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης με έντονο βιομηχανικό παρελθόν και την Αμερική, αποτελεί και σημαντικό πόλο έλξης τουριστών, αφού ο αστικός τουρισμός αποφέρει τεράστια έσοδα στις χώρες υποδοχής. Ενδεικτικά, περισσότεροι τουρίστες επισκέπτονται πλέον τα βιομηχανικά μουσεία και τα ιστορικά κέντρα από ό,τι το Λούβρο, ενώ το ιστορικό λιμάνι της Βαλτιμόρης στη Ν. Υόρκη, που συνδέεται με τα κύματα μεταναστών, που κατέφθαναν και έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του Νέου Κόσμου, προσελκύει έναν πολύ μεγάλο αριθμό τουριστών το χρόνο.
Σύμφωνα δε με τη Σύμβαση της Γρανάδας, χαρακτηρίζονται μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς, βιομηχανικά μνημεία που τεκμηριώνουν την οικονομική ιστορία του τόπου και παρέχουν πληροφορίες για τεχνικές παραγωγής και διαδικασίες που σήμερα έχουν εγκαταλειφθεί.
Το Ελληνικό Κοινοβούλιο με το νόμο 2039/92 προέβη στην Κύρωση της Σύμβασης της Γρανάδας και άρα αναλαμβάνει την υποχρέωση της προστασίας, συντήρησης και ανάδειξης των μνημείων Βιομηχανικής Αρχαιολογίας. Η Σύμβαση της Γρανάδας που υπογράφτηκε από τα κράτη-μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης και κυρώθηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, αποτελεί το πιο σημαντικό νομοθέτημα, γιατί πρoβλέπει ρητά και με σαφήνεια την προστασία μνημείων, αρχιτεκτονικών συνόλων και τόπων με ιστορικό, αρχαιολογικό, καλλιτεχνικό, επιστημονικό, κοινωνικό ή τεχνικό ενδιαφέρον.
Η Σύμβαση της Γρανάδας έχει το συγκριτικό πλεονέκτημα της μεγαλύτερης ακρίβειας και σαφήνειας, σε σχέση με τις προηγούμενες συμβάσεις. Σημαντικό έργο έχει γίνει με τα ορυχεία του Λαυρίου, ενώ ένας μεγάλος αριθμός βιομηχανιών στα Τρίκαλα(Μύλος Ματσόπουλου),στον Βόλο(καπναποθήκη Παπαστράτου, συγκρότημα υφαντουργίας Μουρτζούκου, Μηχανουργείο Παπαρήγα) αλλά και στον Πειραιά, την Πάτρα, την Έδεσσα, τη Μυτιλήνη (κυρίως ελαιοτριβεία και νερόμυλοι) και αλλού έχουν μετατραπεί σε μουσεία, χώρους καλλιτεχνικών και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων και έχουν ενταχθεί λειτουργικά στη ζωή της πόλης.
Το συγκρότημα των Μύλων Μουζέλη – Κρόκου, τα γνωστά μας «Μύλια», συγκροτούν ενδιαφέροντα βιομηχανικά κατάλοιπα μιας σημαντικής οικονομικής δραστηριότητας του νομού μας με χαρακτηριστική αρχιτεκτονική και σημαντικό μουσειολογικό και εκπαιδευτικό ενδιαφέρον για τις γενιές του παρόντος και του μέλλοντος. Οι εγκαταστάσεις τους, οι οποίες αποτελούν ιδιωτικές ιδιοκτησίες, πρέπει να προστατευθούν και να αξιοποιηθούν με γνώμονα τον ιστορικό και αρχιτεκτονικό τους χαρακτήρα και να αναβιώσουν με σεβασμό τόσο ως κελύφη όσο και ως μηχανολογικός εξοπλισμός.
Καθήκον του Δήμου είναι να πάρει πρωτοβουλίες και άμεσα μέτρα ώστε να γίνει γνωστή η ύπαρξη των Μύλων στα αρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού συνοδευόμενη από το αίτημα άμεσης εφαρμογής του θεσμικού πλαισίου, έτσι όπως αυτό ορίζεται με το νόμο 2039/92.
Είναι καιρός οι εγκαταστάσεις αυτές να γίνουν πόλος έλξης δραστηριοτήτων με καλλιτεχνικό, εκπαιδευτικό, κοινωνικό ενδιαφέρον υπακούοντας στις επιταγές της Σύμβασης της Γρανάδας. Είναι μια τελευταία ευκαιρία για τη Λαμία να προβάλει και να αξιοποιήσει αυτή τη σημαντική της κληρονομιά με σύγχρονους όρους, αυτοπεποίθηση και με σεβασμό στον πολιτισμό και την ιστορία της.
Από:Lamianews