Το όρος Οίτη κατέχει μια ξεχωριστή θέση στη μυθολογία. Στις κορυφές της ο Ηρακλής τελείωσε την επίγεια ζωή του. Όταν θέριεψε η πυρά που άναψε ο Φιλοκτήτης σε μια από τις κορυφές του βουνού -υπάρχει μια κορυφή σήμερα που λέγεται Πυρά-, ένα φωτεινό σύννεφο κατέβηκε από τον ουρανό, τον άρπαξε και τον μετέφερε στον Όλυμπο. Το τοπίο στο βουνό είναι εκπληκτικό με τα απέραντα ελατοδάση, τους θαμνότοπους και με την υδρόβια βλάστηση κατά μήκος των ορεινών ρυακιών. Ακόμη χαρακτηριστική είναι η αλπική και υποαλπική βλάστηση στις ψηλότερες κορφές και οροπέδια με πολυετή ποώδη ή ξυλώδη φυτά σε νανώδη κατάσταση. Η χλωρίδα του είναι αξιόλογη. Είναι ένας βοτανικός παράδεισος, ενώ στη σπάνια πανίδα του συγκαταλέγονται τα λιγοστά αγριόγιδα που απομένουν ακόμα. Για την ομορφιά και την ιδιαιτερότητά του έχει χαρακτηριστεί Εθνικός Δρυμός και προστατεύεται από την ελληνική και ξένη νομοθεσία. Οι χωμάτινοι δρόμοι και τα μονοπάτια που οδηγούν στο δρυμό παρουσιάζουν μια δυσκολία, η επαφή όμως με αυτή τη θαυμάσια φύση είναι συγκλονιστική. Ο Πύργος, κτισμένος στις πλαγιές του βουνού και σε μεγάλο υψόμετρο, ανάμεσα στα έλατα και τις βελανιδιές με πολλά νερά, μπορεί να φιλοξενήσει τον επισκέπτη στο μοναδικό φυσικό περιβάλλον του.
ΟΙΤΗ : Το βουνό των χρωμάτων
Από όλα τα βουνά της Ρούμελης τα χιλιοτραγουδισμένα ,η Οίτη είναι το ποιο γλυκοπρόσωπο το ποιο θηλυκό .Χωματοβούνι όπως είναι δίχως τις μυτερές κορυφές και τους άγριους γκρεμούς των γειτόνων της ήταν και είναι πάντα η ποιο δασωμένη ,η ποιο πράσινη ,η ποιο ανθοστόλιστη .Με λίγα λόγια η Οίτη είναι ένας τόπος που άμα τον γνωρίσεις μια φορά ,τον λατρεύεις και θέλεις να τον ξαναδείς πάλι και πάλι μ΄όλα του τα πρόσωπα και σε όλες τις εποχές του χρόνου.
Τριάντα χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λαμίας υψώνεται ο ορεινός όγκος της Οίτης με ψηλότερες κορυφές τον Πύργο ( 2.152 )και το Γρεβενό ( 2.116 ).Το 1966 ιδρύθηκε στο Βόρειο τμήμα του βουνού ο Εθνικός Δρυμός με έκταση 70.000 στρέμματα � 33.700 ο πυρήνας και 36.300 η περιφερειακή ζώνη προστασίας .Ένας από τους λόγους που οδήγησαν στην δημιουργία του δρυμού ήταν η ξεχωριστή θέση που κατέχει στη μυθολογία και στην Ιστορία της χώρας μας ,αλλά και η ανάγκη να δισφαλιστεί η μοναδική φυσική ομορφιά της ,να διασωθούν τα πυκνά δάση των ελάτων τα χλοερά λιβάδια ,οι αλπικές λιμνούλες ,καθώς και η πλούσια πανίδα της.Τα ορεινά λιβάδια που είναι το κύριο χαρακτηριστικό της Οίτης ,έχουν συχνά όψη στέπας , μια όψη που ενισχύεται από την παρουσία μοναχικών δένδρων και θάμνων στο μεγαλύτερο μέρος τους .
Παρά την γεωγραφική της θέση ,η Οίτη έχει περισσότερα κοινά χαρακτηριστικά με τα Βουνά της Βόρειας Ελλάδας ,παρά με τα «αδέλφια της , Παρνασσό ,Βαρδουσία και Γκιώνα »Στο οροπέδιο Τράπεζα λειτουργεί ένα από τα 45 ορεινά καταφύγια που υπάρχουν στη χώρα μας , το οποίο το επισκέπτονται περισσότερα από 20.000 άτομα Έλληνες και ξένοι. Το καταφύγιο έχει δυνατότητα να προσφέρει φιλοξενία σε 25 άτομα ,αλλά η ζήτηση είναι πολύ μεγαλύτερη γιατί όλο και περισσότεροι ανακαλύπτουν τον επίγειο παράδεισο της.Η Οίτη είναι πλούσια σε νερά, αμέτρητα ποταμάκια αυλακώνουν τις πλαγιές της ,άλλα γκρεμίζονται ορμητικά ανάμεσα στα βράχια και άλλα ακολουθούν φιδίσιες επιφανειακές διαδρομές .Τα περισσότερα καταλήγουν στον Σπερχειό που ποτίζει τον κάμπο της Λαμίας ενώ μερικά καταλήγουν στη τεχνητή λίμνη του Μόρνου ,πλουτίζοντας με τα νερά τους τον ταμιευτήρα που ξεδιψά το Λεκανοπέδιο της Αττικής .
Κορυφές
Οι κορυφές της Οίτης προσφέρουν ένα μοναδικό θέαμα και οι ντόπιοι έχουν να διηγούνται το ανέκδοτο με την Βασίλισσα Αμαλία.Είναι γνωστό πως η Γερμανίδα Αμαλία είχε μάθει άριστα την Ελληνική γλώσσα αλλά και να ταξιδεύει για να γνωρίσει την χώρα στην οποία Βασίλευε . Έτσι αποφάσισε κάποτε να ταξιδέψει με την έφιππη συνοδεία της ,ως τον Σπερχειό και να ανέβει στην Οίτη που τόσο γνωστή της ήταν από την Ελληνική μυθολογία. Ανέβηκε με την συνοδεία της στη κορυφή του Γρεβενού ( την δεύτερη σε ύψος κορυφή του βουνού ) και καθώς αγνάντευε από εκεί ψηλά τον Μαλιακό κόλπο ,γύρισε και ρώτησε τον τοπικό φρούραρχο που την συνόδευε με τους άνδρες του .Δεν μου λέτε κύριε φρούραρχε ,αυτές εκεί είναι οι Λιχάδες νήσοι όπου πέταξε ο Ηρακλής τον Λίχα; Και εκείνος αφού σκέφθηκε λίγο της απάντησε.Δεν γνωρίζω Μεγαλειοτάτη δεν ήμουν εγώ τότε φρούραρχος !
Στις κορυφές της Οίτης που οι ασβεστόλιθοι σχηματίζουν απόκρημνα βραχώδη τοπία με καρστικούς σχηματισμούς συναντάμε την καταβόθρα που σαν αχόρταγο στόμα καταπίνει τα νερά που καταλήγουν στο οροπέδιο της Πυράς του Ηρακλέους .Εκεί σήμερα συναντάς μόνο νυχτερίδες �τα αγριοπερίστερα που φώλιαζαν στη σπηλιά έχουν από καιρό εξαφανιστεί �Στα βράχια και τις σπηλιές αυτές, σύμφωνα με τον Μακρυγιάννη οι Έλληνες αγωνιστές έκαναν τα γιατάκια τους για να κοιμηθούν μετά την επίθεση στην Υπάτη.
Βότανα
Καλόβολη και φιλόξενη η Οίτη είναι ιδανική για όσους αγαπούν το ορειβατικό σκί και το σνόουμπορντ. Ευτυχώς για το φυσικό περιβάλλον του βουνού κάποιες σκέψεις για την ίδρυση χιονοδρομικού κέντρου έμειναν στα χαρτιά κι αυτό γιατί οι χειμώνες εδώ είναι σχετικά ήπιοι .Τα χιόνια που πέφτουν κυρίως από τον Δεκέμβριο μέχρι και τον Μάρτιο ,δεν διατηρούνται πολύ καιρό μια και το βουνό είναι μάλλον χαμηλό και οι εκτάσεις που απλώνονται σε υψόμετρο μεγαλύτερο των 2000 μέτρων είναι περιορισμένες ,αντίθετα με ότι συμβαίνει στον Παρνασσό.Τα πλούσια ορεινά λιβάδια της Οίτης που καλύπτουν το 10 τοις εκατό του βουνού ,είναι ένας παράδεισος για τους βοτανολόγους .Εδώ σε υψόμετρο από 1400 έως 1900 μέτρα ,μπορεί κανείς να συναντήσει μέχρι και 70 διαφορετικά είδη φυτών μέσα σε μια έκταση μόλις ενός τετραγωνικού μέτρου. «Στον Πύργο και στο Γρεβενό ,στον όμορφο τον τόπο, εκεί λαλούν οι πέρδικες ,κι αντιλαλούν τα πλάγια ..»,τραγουδούσε η δημοτική μούσα σε χρόνια περασμένα. Σήμερα με την εγκατάλειψη των καλλιεργειών στις πλαγιές της Οίτης ,πέρδικες ,λαγοί ,ζαρκάδια και αγριογούρουνα όλο και λιγοστεύουν . Την ίδια μοίρα αντιμετωπίζουν λύκοι και αρπακτικά πουλιά στην αναμέτρηση τους με το λαθραίο κυνήγι και τα δηλητηριασμένα δολώματα
Πυρά του Ηρακλέους
Όταν στις αρχές του 20ου αιώνα ο αρχαιολόγος Νικόλαος Παπαδάκης ανακάλυψε « Εις ράχιν άδενδρον των δυτικών κλιτύων του Ξηροβουνίου ,τα ερείπια Δωρικού οικοδομήματος ,παραπλεύρως δε πελώριαν έκτασιν τεφροχωμάτων αναφύρτων μετ΄απείρων θρυμμάτων λευκαζόντων οστών»Συμπέρανε ότι είχε «ενωπιόν του απλούστατα εν ερειπίοις ευλόγου λατρείας την Ηράκλειαν πυράν » εκεί είχε καταφύγει ο μυθικός ήρωας για να βρει λύτρωση από τον τυραννικό χιτώνα της Δηιανείρας .Όσο για τον ποταμό Δύρα που ξεπήδησε από την γή για να βοηθήσει τον « Ηρακλή καιόμενο » δεν είναι άλλος από τον Γοργοπόταμο που πηγάζει από τα μέρη αυτά .Τα χάλκινα ειδώλια του ήρωα και τα αντικείμενα ( κάτοπτρο και στλεγγίδες ) που βρέθηκαν στην Πυρά φιλοξενούνται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θηβών. Αφύλακτες οι σκόρπιες πέτρες που μαρτυρούν την ύπαρξη του ναού ,του βωμού και μίας ορθογώνιας στοάς ,150 μέτρα βορειότερα ,μας μιλούν για ένα χώρο λατρείας που χρησιμοποιήθηκε από τα αρχαία μέχρι και τα ρωμαικά χρόνια.
Δραστηριότητα
Από τα βάθη της αρχαιότητας η Οίτη υφίσταται την επέμβαση του ανθρώπου και τα δάση της συρρικνώθηκαν πολλές φορές κάτω από την πίεση της φωτιάς και του τσεκουριού .Σήμερα που οι γεωργικές δραστηριότητες σε μεγάλο υψόμετρο έχουν σταματήσει, το δάσος προελαύνει προσπαθώντας να κερδίσει το χαμένο έδαφος. Προπομπός του ελατοδάσους οι νανόμορφοι κέδροι που ξεχωρίζουν, σαν σκούρες κηλίδες στο ξανθό λιβάδι , διευκολύνουν την επέλαση των ελάτων : προσφέρουν στα νεαρά δέντρα τη σκιά που τόσο έχουν ανάγκη ,ενώ νε τα αγκάθια τους τα προστατεύουν από την βοσκή
Κτηνοτρόφοι
Κτηνοτρόφοι εδώ και χιλιάδες χρόνια ,και μάλιστα ιδιαίτερα επινοητικοί ,αφού κατάφερναν να κάνουν ακόμα και τις κατσίκες που δεν είχαν ζευγαρώσει να κατεβάσουν γάλα ,τρίβοντας τους μαστούς με τσουκνίδες « λαμβάνοντες κνίδην τρίβουσι τα ούθατα βία δια το αλγεινόν είναι ..» όπως μας πληροφορεί ο Αριστοτέλης ,οι περί την Οίτη επιμένουν να βόσκουν τα κοπάδια τους ακόμα και μέσα στον πυρήνα του δρυμού.Παράνομοι φράκτες από κέδρους , έλατα και συρματοπλέγματα που υποτίθεται ότι κρατούν τα ζώα περιορισμένα ,αποδεικνύονται αναποτελεσματικοί .Έτσι οι αγελάδες κάποιου μεγαλοκτηνοτρόφου που κατοικεί μόνιμα πχ στην Λαμία στην Υπάτη στην Σπερχειάδα η όπου αλλού, απολαμβάνουν το απαγορευμένο χορτάρι κυρίως τα ξηρά καλοκαίρια ,οπότε τα λιβάδια του πυρήνα τους εξασφαλίζουν περισσότερη βοσκήσιμη ύλη.
Καταβόθρα
Κάτω από την κορυφή καταβόθρα υπάρχει μια σπηλιά ,σαν φάτνη. Μπαίνοντας ο επισκέπτης μέσα στο βάθος ακούγεται το βουητό από ολόκληρο υπόγειο ποτάμι, που κυλά άγνωστο για πού. Αυτή είναι η καταβόθρα και από αυτή πήρε το όνομα της η από πάνω κορυφή.Από την καταβόθρα ξεκινούν δύο δρόμοι:Ένας για την Παύλιανη και από εκεί στον Μπράλλο και την εθνική οδό Αθηνών � Λαμίας και ο άλλος που προσφέρει μοναδικές συγκινήσεις και μας πηγαίνει μέσα από πανέμορφα δάση στα χωρία , Πυρά ,Μαυρολιθάρι, Καστριώτισσα μετά συνεχίζουμε σε χωμάτοδρομο για μακρυκάμπι ένα μοναδικό οροπέδιο και στην διασταύρωση που θα βρούμε σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από την Καστριώτισσα ακολουθούμε την πινακίδα που δείχνει δεξιά για Πύργο ( Σμόκοβο ) μετά τον Πύργο ο δρόμος είναι ασφαλτόστρωτος και μας οδηγεί στην ιστορική μονή Αγάθωνος και καταλήγει στην Υπάτη.Η Οίτη είναι ήμερη και όμορφη ,μα ποτέ δεν πρέπει να την υποτιμά κανείς .Χρειάζεται σεβασμό και μεγάλη προσοχή για να χαιρόμαστε και να θαυμάζουμε άφοβα ,το βουνό , που ένας μεγάλος μυθικός μας ήρωας διάλεξε για να ξεκινήσει τον δρόμο του προς την αποθέωση και την αθανασία
