Γνωριμία με ένα φυτό: Τη συκιά και τα μάτια σας

Οι γλυκόσαρκοι και θρεπτικοί καρποί της τρώγονται νωποί ή αποξηραμένοι.

Του ΗΛΙΑ ΚΑΝΤΑΡΟΥ

Ησυκέα ή συκή των αρχαίων είναι ένα δέντρο πολύ κοινό στον τόπο μας. Το φυλλοβόλο, αρκετά μακρόβιο και ανθεκτικό στις αντίξοες κλιματικές συνθήκες οπωροφόρο δέντρο εντοπίζεται, σε αυτοφυή μορφή, σε περιοχές με θερμό και δροσερό κλίμα -κυρίως στη ζώνη που εκτείνεται από την ασιατική Τουρκία ώς τη βόρεια Ινδία όσο και σε αρκετές μεσογειακές χώρες. Στη χώρα μας οι πρώτες αναφορές χρονολογούνται από τα ομηρικά έτη. Μάλιστα, η σπουδαιότητα της συκιάς ήταν τόσο μεγάλη, που το εμπόριο του φυτού αλλά και των καρπών του απαγορευόταν διά νόμου. Οι πολίτες της Αθήνας που κατήγγελλαν τους κλέφτες και τους παράνομους εξαγωγείς σύκων λέγονταν «συκοφάντες» και αμείβονταν για την πράξη τους. Με το πέρασμα των χρόνων το εμπόριο σύκων νομιμοποιήθηκε και το φρούτο αποτέλεσε σημαντική πηγή εισοδήματος.

Καλοκαιρινό φρούτο

Με την εποχή ωρίμασής τους να είναι μεταξύ Ιουλίου και Αυγούστου, περίοδο κατά την οποία τα βρίσκουμε νωπά,οι κυριότερες ποικιλίες -είναι πάνω από 700- εντοπίζονται στην Πελοπόννησο και την Εύβοια. Αυτά που τις διαφοροποιούν είναι το σχήμα (σφαιρικό ή αχλαδόμορφο), το χρώμα του φλοιού τους (λευκό ή μελανο), το πόσες φορές ετησίως δίνουν παραγωγή (μονόφορες ή δίφορες) και το αν προορίζονται για νωπή κατανάλωση, αποξήρανση ή και τα δύο. Και το υπόλοιπο διάστημα όμως τα απολαμβάνουμε μεταποιημένα ως αποξηραμένα, μαζί με ξηρούς καρπούς, ως μαρμελάδα ή γλυκό του κουταλιού. Από τις εγχώριες ποικιλίες ξεχωρίζουν των Καλαμών, που καλλιεργούνται κυρίως στη Μεσσηνία. Πρόκειται για στρογγυλά, γλυκόσαρκα σύκα με πρασινοκίτρινη χοντρή επιδερμίδα, που τρώγονται νωπά ή ξηρά. Τα Κύμης (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης), που παράγονται στην Εύβοια και έχουν σχήμα σφαιρικό έως αχλαδόμορφο και καρπό μετρίου έως μεγάλου μεγέθους.

Τα γλυκόσαρκα Βασιλικά μαύρα, με την πράσινη επιδερμίδα και τις μοβ ραβδώσεις, που ωριμάζουν τον Αύγουστο και προορίζονται κυρίως για νωπή κατανάλωση. Τα συνήθως νωπά Βασιλικά λευκά που τα βρίσκει κανείς τον Αύγουστο και τα Λιβανά με τη γλυκιά και κεχριμπαρένια σάρκα, τα οποία ωριμάζουν το διάστημα μεταξύ Αυγούστου και Σεπτεμβρίου. Τα Αϊδανιά Λέσβου με τον μεγάλο σφαιρικό καρπό, την κεχριμπαρένια σάρκα και την κίτρινη όψη και τα πολίτικα που καταναλώνονται νωπά ή αποξηραμένα με τον σφαιρικό καρπό, την κεχριμπαρένια σάρκα και τον πρασινοκίτρινο φλοιό. Επίσης, τα σύκα, εκτός από νωπά και αποξηραμένα, καταναλώνονται και με δεκάδες άλλους τρόπους. Χρησιμοποιούνται για την παραγωγή πάστας, γλυκών κουταλιού, παστελιών, μαρμελάδων κ.λπ. Στην Κέρκυρα, με ξερά σύκα, μούστο, ούζο και μαύρο πιπέρι, φτιάχνουν ένα είδος τάρτας, τη συκομαΐδα, στη Χίο με απόσταξη έπειτα από ζύμωση σύκων και σταφυλιών παρασκευάζουν ένα τοπικό ποτό, τη σούμα, στα νησιά του Αιγαίου έχουν τις νόστιμες παστελαριές (ξερά σύκα, σουσάμι, καρύδια και κανέλα).

Επιλέγουμε βιολογικά

Το νωπό σύκο είναι ένα ευπαθές προϊόν, με διάρκεια ζωής το πολύ μία εβδομάδα, που πρέπει να διατηρείται σε ψυγεία με θερμοκρασία 0° C και 90% σχετική υγρασία. Ως εκ τούτου, όταν τα προμηθευόμαστε φρέσκα, πρέπει να βρίσκονται στον σωστό βαθμό ωρίμασης. Επίσης, καλό είναι να επιλέγουμε βιολογικά – ιδίως όταν πρόκειται για αποξηραμένα που μπορεί να έχουν κάποια επιβάρυνση λόγω της απεντόμωσης που υπόκεινται κατά το στάδιο της συντήρησής τους. Εδώ θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στα αποξηραμένα φρούτα που προέρχονται από τρίτες χώρες. Δεν είναι λίγες οι φορές που οι αρμόδιες υπηρεσίες -ΕΦΕΤ, νομαρχίες κ.ά.- έχουν κατασχέσει μεγάλες ποσότητες στα οποία η συγκέντρωση της αφλατοξίνης -πολύ επικίνδυνη τοξίνη που δημιουργείται κυρίως από τις κακές συνθήκες μεταποίησης και συντήρησης – ήταν πάνω από το μέγιστο επιτρεπτό όριο.

Θρεπτικό και εύπεπτο

Με αντικαρκινικές και τονωτικές ιδιότητες, το σύκο είναι πολύ χρήσιμο σε περιπτώσεις κόπωσης ή δυσκοιλιότητας, ενώ ενδείκνυται και για όλες τις φλεγμονές των πνευμόνων και του ουροποιητικού συστήματος. Επιπρόσθετα, η κατανάλωσή του βοηθάει τη λειτουργία των νεφρών και προστατεύει από υπέρταση και εγκεφαλικά επεισόδια. Οσον αφορά την πρακτική ιατρική, αυτή δίνει στο αφέψημα των ξερών σύκων ιδιότητες εναντίον των στοματικών παθήσεων, του κρυολογήματος και των παθήσεων των πνευμόνων. Η σκόνη δε των ξερών φύλλων συκιάς χρησιμοποιούνταν στο παρελθόν και σαν αιμοστατικό.

Kathimerini.gr

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.