Πρωτοβουλία Ενεργών Πολιτών Λαμίας http://www.pepla.gr

Του Ιωάννη Πασιά

e-mail: iopas@chem.uoa.gr

Η Λαμία είναι μια πόλη με πλούσια ιστορία και κατέχει μια σπουδαία γεωγραφική θέση στον ελλαδικό χώρο. Αυτά όμως είναι τετριμμένα. Τα λένε όλοι, τα γνωρίζουν όλοι. Τι μπορεί να γίνει ώστε η πόλη να αναδείξει τον πραγματικό της χαρακτήρα;

Η ιστορία της πόλης είναι άγνωστη ακόμα και στους ίδιους τους Λαμιώτες. Επομένως απαιτείται πρώτα από όλα τοπική συνείδηση. Πως επιτυγχάνεται αυτό; Με ειδικό εκπαιδευτικό μάθημα στα σχολεία. Αν δεν είναι εφικτό αυτό, τότε αρκεί ένα εκπαιδευτικό υλικό (βιβλίο με την ιστορία και τα ήθη και έθιμα αυτού του τόπου και της κάθε γειτονιάς της πόλης) που θα διανέμεται δωρεάν στους μαθητές. Αν κι αυτό κοστίζει, τότε το μόνο που χρειάζεται είναι μια απλή εκπαιδευτική εκδρομή των σχολείων της πόλης.

Όσον αφορά πώς θα μάθει ο επισκέπτης της πόλης την ιστορία της; Εύκολα. Το μόνο που χρειάζεται είναι σήμανση και μια πλακέτα που να αναφέρει την ιστορική αξία του τόπου. Εδώ θα αναφερθώ ακόμα και σε σημεία της πόλης που ούτε η επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου δεν αναφέρει. Το έξοδο μηδαμινό, ο κόπος ελάχιστος και οι προτάσεις συγκεκριμένες. Άνθρωποι που έχουν τη θέληση και τις γνώσεις να το πράξουν πολλοί. Θα αναφερθώ συγκεκριμένα στον κ. Νάτσιο που τα βιβλία του για την πόλη μας είναι άκρως ενδιαφέροντα. Ποια είναι αυτά τα σημεία;

1) Κάστρο Λαμίας: ίσως το μοναδικό σημείο της πόλης που έχει υποτυπώδη σήμανση. Τι μπορεί να γίνει; Αναλυτική περιγραφή του τρόπου κατασκευής και των αλλαγών που έγιναν κατά τη διάρκεια των αιώνων. Ήδη ο Δήμαρχος κατασκευάζει πεζουλάκια και πεζοδρόμια καθώς η περιοχή μπορεί να χρησιμεύσει για περιπάτους. Ανάδειξη του μονοπατιού με ειδική σήμανση που οδηγεί στην Πλατεία Λαού.

2) Εκκλησία Αρχοντική: Μνημείο Βυζαντινό και ξεχασμένο από την πολιτεία. Η εκκλησία είναι κλειδωμένη. Κανείς δεν μπορεί να την επισκεφτεί. Σήμανση υπάρχει μόνο δίπλα στο Κάστρο. Πρέπει να υπάρξει σήμανση στην Πλατεία Λαού που να παροτρύνει τον επισκέπτη να ανέβει στο λόφο του Κάστρου.

3) Κενοτάφιο Α. Διάκου: Είναι αδύνατο στον επισκέπτη να εντοπίσει το σημείο. Δεν υπάρχει πουθενά αναφορά στον πεζόδρομο της Καλύβα – Μπακογιάννη για την ιστορική αξία του σημείου. Ο χώρος είναι ιερός, αλλά κανείς δεν το γνωρίζει. Αναφορά στην ιερότητα του τόπου θυσίας και ίσως δημιουργία μικρού μνημείου κέρινων ομοιωμάτων που να παρουσιάζει τα γεγονότα. Και επειδή αυτό ίσως κοστίσει, κρίνω απαραίτητη τη εθελοντική συμβολή των καλλιτεχνών της πόλης.

4) Λόφος Αγ. Λουκά: Σήμανση από την Πλατεία Διάκου για τον επισκέπτη της πόλης. Δημιουργία κυλιόμενης κλίμακας με αρχή την Πλατεία Διάκου που να οδηγεί στο συγκεκριμένο σημείο. Η ιδέα για τις κυλιόμενες ανήκει στο δήμαρχο, αλλά το πιλοτικό σύστημα που ακολούθησε απέτυχε, λόγω κακού σχεδιασμού. Μην ξεχνάμε και το άγαλμα του Αχιλλέα που βρίσκεται στον ίδιο χώρο.

5) Πολεμίστρες Ισιαδάκι: Έχουν μετατραπεί σε τουαλέτες. Δεν γνωρίζω αν υπάρχει άλλη πόλη στην Ελλάδα που μέσα στην πολεοδομική περιοχή να διαθέτει τόσες πολεμίστρες όσες η Λαμία. Αυτές οι πολεμίστρες σε συνδυασμό με τις δύο τεράστιες πόρτες στο Ισιαδάκι, που ελάχιστοι γνωρίζουν τη χρησιμότητα τους, θα μπορούσαν να αποτελέσουν πόλο έλξης.

6) Αγ. Παρασκευή (εξωκλήσι στα Γαλανέικα): Σημείο όπου σταμάτησαν οι Τούρκοι κατά τον ατυχή πόλεμο του 1897. Εξιστόρηση των γεγονότων. Ανάδειξη του μνημείου που υπάρχει στο ξωκλήσι.

7) Αρχαίος λιμένας Μ. Βρύσης – Προϊστορικός συνοικισμός Μ. Βρύσης: Περνάμε καθημερινά από το σημείο και κανείς δεν γνωρίζει την ιστορική αξία του τόπου, η οποία έχει γίνει άρθρο σε διεθνές επιστημονικό περιοδικό. Απαιτείται καθαρισμός της περιοχής από τα χόρτα και τα μαντριά και ανάδειξη της περιοχής με δημιουργία ειδικής αποβάθρας, πρασίνου και φωταγώγησης της περιοχής.

8) Αρχαία Ανθήλη: Γίνεται βέβαια ήδη προσπάθεια αξιοποίησης της. Η περιοχή αποτελεί ιστορικό κέντρο και αμφιβάλλω αν γνωρίζει κανείς την ύπαρξη της ακριβής τοποθεσίας. Ανάδειξη μονοπατιού σε συνδυασμό με τις Θερμοπύλες και το νέο μουσείο.

9) Παγκράτι: Η περιοχή πήρε το όνομα της από το αρχαίο άθλημα παγκράτιο, που ιστορικά ξεκίνησε εδώ. Και ποιος το γνωρίζει; Κανείς, γιατί δεν υπάρχει ούτε μια πινακίδα. Πολλοί μάλιστα θεωρούν το όνομα της περιοχής ως απλή αντιγραφή του ονόματος της αντίστοιχης Αθηναϊκής συνοικίας. Εκτός από τη σήμανση θα έπρεπε να υπάρχει και άγαλμα στην πλατεία που να τονίζει το συγκεκριμένο άθλημα.

10) Συνοικία Αγ. Θεοδώρων: Πριν μία δεκαετία μας ενημέρωναν ότι η συγκεκριμένη περιοχή είχε βραβευτεί στα πλαίσια Ευρωπαϊκού Προγράμματος. Σήμερα το μόνο που έχει γίνει είναι ένας δρόμος που οδηγεί από το Κάστρο στην πλατεία, η ανακατασκευή της πλατείας και το mini bus. Δεν αρκούν. Η περιοχή αποτελείται από συγκρότημα εκκλησιών που έχουν τη δική τους ιστορία. Εδώ ήταν η χριστιανική συνοικία κατά την τουρκοκρατία. Με κατάλληλη σήμανση και αξιοποίηση των ήδη υπαρχόντων πεζοδρόμων η περιοχή θα μπορούσε να μεταμορφωθεί σε πόλο έλξης τουριστών. Τα στενά της περιοχής είναι τόσο γραφικά, αλλά δυστυχώς και τόσο βρώμικα. Αν συνδυαστεί και με το έθιμο της καμήλας, τότε πραγματικά η περιοχή αποκτά άλλο χαρακτήρα.

11) Πλατάνια Πλατείας Λαού: Απίστευτης ομορφιάς και ηρεμίας. Όμως αντί να αποτελούν πόλο έλξης σε συνδυασμό με τα τοπικά μαγαζιά της πλατείας, αποτελούν σημείο βρωμιάς και δυσωδίας. Εδώ φταίμε κι εμείς οι πολίτες. Ποιος μας επέτρεψε να γράφουμε στους τοίχους; Γιατί πετάμε τα σκουπίδια έξω από τους κάδους; Γιατί παρκάρουμε και διπλοπαρκάρουμε; Γιατί συνεχώς το ένα ρεύμα κυκλοφορίας στα φανάρια είναι κλεισμένο από τοπικό καταστηματάρχη;

12) Ιστορικό κέντρο: Χιλιοπερπατημένο. Απαιτείται ανάδειξη της ιστορίας των 4 πλατειών με αντίστοιχη αναφορά στην ιστορία της κάθε μίας με ειδική πλακέτα στο χώρο της κάθε πλατείας. Ανάδειξη της Μητρόπολης και του Νομαρχιακού Μεγάρου.

13) Πλατεία Εφτά Βρύσες: Άγνωστη στον πολύ κόσμο. Αποτελεί χώρο αναψυχής. Απλά το μόνο που χρειάζεται είναι φωταγώγηση, καθαρισμό και λίγο περισσότερο πράσινο. Δεν υπάρχει ούτε μία πινακίδα να σε κατευθύνει προς τη συγκεκριμένη πλατεία.

14) Τα νεοκλασικά κτίρια που σώζονται μετά δυσκολίας. Σήμανση για την αξία κάθε οικίας, ανάδειξη οικίας Άρη Βελουχιώτη.

15) Μύλοι Μουζέλη: Στα πλάνα του δήμου είναι η δημιουργία χώρου πολιτισμού. Άρα το μόνο που απομένει είναι να το δούμε.

16) Ανάδειξη όλων των μνημείων εκείνων που αναδείχτηκαν από τις οικοδομικές εργασίες. Η απλή τζαμαρία δεν είναι λύση. Απαιτείται σήμανση και ιστορική καταγραφή του μνημείου.

17) Λόφος Προφήτη Ηλία. Δημιουργία παρατηρητηρίου και τόπου αναψυχής στα πρότυπα του Λυκαβηττού της Αθήνας.

18) Λυγαριά: Ιστορική τοποθεσία αρχαίου ναού. Ανάδειξη περιοχής με απλή σήμανση.

19) Περιττό να αναφερθώ στην ιστορική διαδρομή Θερμοπύλες – Αλαμάνα- Γοργοπόταμος. Θα πρότεινα μόνο τη δημιουργία πεζόδρομου στην περιοχή και την ανάδειξη εκτός από την γνωστή σε όλους μας ιστορία των περιοχών αυτών και της ιστορία του Ηρακλή. Στην Τραχίνα, κοντά στην Ηράκλεια δίπλα στη γέφυρα του Ασωπού σώζονται ακόμα τα αρχαία τείχη της Τραχίνας. Στην περιοχή μάλιστα υπάρχει και ο τάφος της γυναίκας του Ηρακλή.

Και μέχρι τώρα έχω αναφερθεί μόνο στην ευρύτερη περιοχή της Λαμίας. Φανταστείτε σε όλα αυτά τα μνημεία να βάλουμε Κομποτάδες με το ιστορικό μοναστήρι Ταξιαρχών (χτισμένο από τον Ιουστινιανό), όπου δεν υπάρχει δρόμος να φτάσεις με συμβατικό όχημα, καθώς και την πλατεία Κομποτάδων, την ιστορική Υπάτη, το Λιμογάρδι (επίσης δεν υπάρχει δρόμος για το Κάστρο), το Φραντζόμυλο (όπου τελευταία γίνεται σημαντική προσπάθεια ανάδειξης του νερόμυλου), τις Μεξιάτες με τους μακεδονικούς τάφους, τη Δίβρη και άλλα μέρη που πιθανόν να μου διαφεύγουν.

Αν λοιπόν αριθμήσετε όλα αυτά τα μνημεία ιστορίας καταλαβαίνετε ότι η πόλη θα έπρεπε να είχε αναπτυχθεί τουριστικά. Γιατί όμως δεν συμβαίνει αυτό; Γιατί κανείς δεν γνωρίζει την ιστορία μας. Πως διορθώνεται; Συμπλήρωση της ιστορίας του τόπου και των μνημείων αυτής στην επίσημη ιστοσελίδα της πόλης (αλήθεια ποιος την έφτιαξε και δεν συμπεριέλαβε όλη αυτή την ιστορία;). Διανομή φυλλαδίων στα διόδια Τραγάνας και Πελασγίας. Αλλά πρώτα από όλα πρέπει η πόλη να τιμήσει και να γνωρίσει τα μνημεία της.

Μόνο αυτά έχει να προσφέρει η πόλη στον επισκέπτη; Φυσικά και όχι. Μνημεία φύσης (δεν θα αναφερθώ καθόλου στα ήδη γνωστά, όπως Οίτη, Καλλίδρομος, Βαρδούσια, Όθρυς) πολλά κι άγνωστα. Ας τα γνωρίσουμε.

Σπήλαιο Αφανού: Φυσικό σπήλαιο που σου προκαλεί δέος ακριβώς κάτω από το Κάστρο, συνοδευόμενο με πολλές ιστορίες και μύθους. Η περιοχή θα μπορούσε να μετατραπεί σε τουριστικό πόλο έλξης σε συνδυασμό με το Κάστρο. Φωταγώγηση, σήμανση και ένα μικρό τουριστικό περίπτερο θα χρησίμευαν για την ανάδειξη της περιοχής.

Υγροβιότοπος Ξηριά: Το μεγαλύτερο ίσως φυσικό πάρκο μέσα σε πόλη. Βρίσκεται κάτω από το ξωκλήσι της Αγ. Παρασκευής και αποτελεί σήμερα σκουπιδότοπο (κάποιοι συμπολίτες μας βοήθησαν σε αυτό). Μπορεί να συνδυαστεί και με την ιστορική αξία του τόπου όπως αναφέρθηκα παραπάνω.

Πηγή Αχιλλέα: Ένα ακόμα φυσικό πάρκο λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη. Η Πρωτοβουλία Ενεργών Πολιτών Λαμίας προχώρησε πρόσφατα στον καθαρισμό του χώρου. Φωταγώγηση χρειάζεται και απλή δημιουργία χώρων αναψυχής και ίσως παιδικής χαράς.

Λόφος Αγίου Λουκά, Μιχαήλ και Γαβριήλ, Προφήτη Ηλία και Ισιαδάκι: Με εύκολες κι απλές κινήσεις θα μπορούσαν να μετατραπούν σε χώρους αναψυχής, όπως αναφέρθηκα και πιο πάνω.

Ανάδειξη μονοπατιών μέσα κι έξω από την πόλη: ήδη έχει γίνει σημαντική προσπάθεια. Απαιτείται διεύρυνση των περιοχών αυτών σε σημεία μέσα στην πόλη, π.χ Κάστρο, Προφήτης Ηλίας.

Υγροβιότοπος Μεγάλης Βρύσης: ανάδειξη του υγροβιότοπου, απομάκρυνση αθίγγανων και καθαρισμός της περιοχής

Υπόγεια ποτάμια Πλατείας Λαού: Πόσοι γνωρίζετε την ύπαρξη τους; Απόδειξη τους μόνο τα πλατάνια της πλατείας. Πρόσφατα μέρος ποταμού είχε αναδειχτεί κατά την ανοικοδόμηση πολυκατοικίας. Απαιτείται μετατροπή της πλατείας σε χώρο αναψυχής.

Φαράγγι Ασωπού: Ανάδειξη φαραγγιού μέσω περιβαλλοντικών και ορειβατικών συλλόγων. Ήδη υπάρχει η εκδήλωση της διάσχισης του φαραγγιού από τον Ορειβατικό Σύλλογο Λαμίας. Σήμανση στην διαδρομή μέχρι το φαράγγι.

Ρήγματα Οίτης – Καλλιδρόμου: Είναι φανερά δια γυμνού οφθαλμού. Απαιτείται μόνο να ασφαλτοστρωθούν οι οδικές αρτηρίες που οδηγούν σε αυτές.

Δέλτα Σπερχειού: Ασφαλτόστρωση του δρόμου που οδηγεί στο δέλτα του Σπερχειού, σε συνδυασμό με την ιστορική τοποθεσία των Θερμοπυλών.

Αν όλα αυτά τα σημεία αξιοποιηθούν σε συνδυασμό με το θρησκευτικό (ιστορικά μοναστήρια περιοχής) και τον ιαματικό τουρισμό, η Λαμία θα μπορέσει να γίνει κέντρο τουριστικής ανάπτυξης. Γιατί, όλα αυτά που περιγράφονται μέχρι εδώ δεν πιστεύω να κοστίσουν πολλά χρήματα και αν συνδυαστούν με εθελοντική εργασία από όλες τις κινήσεις πολιτών Λαμίας, το κόστος θα μειωθεί στο ελάχιστο.

Πασιάς Ιωάννης

e-mail: iopas@chem.uoa.gr