Δευτέρα, 18 Ιουλίου 2011 10:42
Γνωρίζω τα Αρχαιολογικά Μουσεία της Φθιώτιδας
Με το παρόν κείμενο ολοκληρώνονται οι «Πολιτιστικοί Περίπατοι», σειρά άρθρων της ΙΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων αφιερωμένων στα Αρχαιολογικά Μουσεία της Φθιώτιδας (Αρχαιολογικό Μουσείο Αταλάντης, Αρχαιολογική Συλλογή Ελάτειας, Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας) στο πλαίσιο της μουσειακής της πολιτικής και της προσπάθειας ενημέρωσης του κοινού για τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Φθιώτιδας.
Το Κάστρο και το Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας
Το Κάστρο βρίσκεται στην κορυφή ενός βραχώδους λόφου. Δεσπόζει της γύρω περιοχής και ελέγχει την κοιλάδα του Σπερχειού μέχρι τον Μαλιακό κόλπο και το πέρασμα που οδηγεί δια μέσου της ΄Οθρυος στην Θεσσαλία. Είναι το σημαντικότερο μνημείο και ο αμεσότερος μάρτυρας της ιστορίας της πόλης. Το μέσον του κεντρικού πλατώματός του καταλαμβάνει ο οθωνικός στρατώνας, στον οποίο στεγάζεται από το 1994 το Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας.
Επιφανειακές έρευνες και ανασκαφές των τελευταίων ετών έχουν αποδείξει ότι η θέση κατοικήθηκε τουλάχιστον από την Πρώιμη εποχή του Χαλκού (3700-2100 π.Χ.). Η οχυρωμένη ακρόπολη αποτελούσε το κέντρο του αμυντικού συστήματος της Λαμίας κατά την Κλασική/Ελληνιστική περίοδο και συνδεόταν με τα τείχη της κάτω πόλης. Το αρχαιότερο τμήμα του περιβόλου της είναι κτισμένο κατά το πολυγωνικό σύστημα και χρονολογείται στα τέλη του 5ου αι. π.Χ., όταν η Λαμία έγινε πρωτεύουσα του κράτους των Μαλιέων. Ο οχυρωματικός περίβολος στη σημερινή του μορφή οικοδομήθηκε από τους κατά καιρούς κυρίαρχους του οχυρού σύμφωνα με τον τρόπο δόμησης της κάθε εποχής, με πυρήνα τα λείψανα των τειχών της αρχαίας ακρόπολης. Διατηρείται σε όλη του την έκταση σε πολύ καλή κατάσταση λόγω της συνεχούς χρήσης και των διαδοχικών επισκευών. Το εσωτερικό του χωρίζεται σε τρία μέρη από δύο εγκάρσιους τοίχους.
Κατά τον Λαμιακό πόλεμο (323/22 π.Χ.) ο στρατηγός των Αθηναίων Λεωσθένης σκοτώθηκε έξω από τα τείχη της Λαμίας ενώ πολιορκούσε του Μακεδόνες που υπερασπίζονταν την Λαμία. Το 190 π.Χ. ο ύπατος Μάνιος Ακίλιος Γλαβρίων κατέλαβε και λεηλάτησε άγρια την πόλη. Την εποχή του Ιουστινιανού η ακρόπολη εντάχθηκε πιθανότατα στο πρόγραμμα επιδιόρθωσης των οχυρών μεταξύ της Θεσσαλίας και των Θερμοπυλών. Τον 13ο και 14ο αι. πέρασε διαδοχικά στα χέρια των ξένων κατακτητών του Μεσαίωνα, Φράγκων και Καταλανών και ονομάστηκε ‘’Κάστρο’’. Το 1446 κατελήφθη οριστικά από τους Τούρκους και παρέμεινε στην κατοχή τους μέχρι την απελευθέρωση της Λαμίας το 1833. Την εποχή του Όθωνα κτίστηκε στο κεντρικό πλάτωμα στρατώνας για τις ανάγκες των παραμεθορίων δυνάμεων.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας στεγάζεται σε τμήμα του ισογείου και στον α΄ όροφο του οθωνικού στρατώνα, ο οποίος επισκευάστηκε γι΄ αυτό το σκοπό. Περιλαμβάνει ως επί το πλείστον τα σημαντικότερα ευρήματα των ανασκαφών της ΙΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στο Νομό Φθιώτιδας από την ίδρυσή της το 1973 και εξής. Τα εκθέματα καλύπτουν χρονολογικά όλες τις φάσεις της προϊστορίας και της αρχαίας ιστορίας, από την Νεολιθική μέχρι τη Ρωμαϊκή περίοδο. Η επανέκθεση του πλούσιου αυτού αρχαιολογικού υλικού γίνεται με τρόπο εποπτικό και διδακτικό κατά χρονολογικές και θεματικές ενότητες και διαγράφει την πολιτισμική εξέλιξη μιας περιοχής της Κεντρικής Ελλάδας σχεδόν άγνωστης αρχαιολογικά μέχρι πριν από λίγα χρόνια.
Στον προθάλαμο του ισογείου και του πρώτου ορόφου εκτίθενται μαρμάρινα έργα γλυπτικής, αγάλματα, επιτύμβιες στήλες, επιτύμβια ανάγλυφα και επιγραφές.
Στην μεγάλη βόρεια αίθουσα εκτίθενται ευρήματα όλων των φάσεων της προϊστορίας, αγγεία, κοσμήματα, εργαλεία, όπλα, σκεύη, ειδώλια, αντικείμενα κλωστικής και υφαντικής τέχνης, δομικά υλικά και δείγματα μικροτεχνίας Νεολιθικής εποχής, και όλων των φάσεων της εποχής του Χαλκού, πολύτιμα δείγματα μικροτεχνίας μυκηναϊκών χρόνων (όπως χρυσά κοσμήματα, ανασυνθέσεις περιδεραίων με χάνδρες από διάφορα υλικά, σφραγιδόλιθοι, χρυσό διάδημα και χρυσά δαχτυλίδια), πανόραμα κεραμικής Μυκηναϊκής και Γεωμετρικής περιόδου, δείγματα μεταλλοτεχνίας Γεωμετρικής περιόδου, ευρήματα από το ιερό του Απόλλωνος και της Αρτέμιδος Ελαφηβόλου της Υαμπόλεως στο Καλαπόδι και τέλος αφιερώματα από διάφορα ιερά αρχαϊκών χρόνων της Φθιώτιδας (Πυρά Ηρακλέους, ιερό Αρτέμιδος Ασπαλίδος στη Μελιταία, Ιερό Δήμητρας Προερνίας στο Νέο Μοναστήρι, ιερό Αθηνάς Σωτήρος των Αλών στον Άγιο Ιωάννη Θεολόγο).
Η νότια αίθουσα περιλαμβάνει εκθέματα ύστερης Αρχαϊκής, Κλασικής, Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου. Παρουσιάζονται δείγματα της εγχώριας κεραμικής παραγωγής κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, γυάλινα αγγεία, δείγματα κοροπλαστικής και μεταλλοτεχνίας, πανόραμα γραπτής κεραμικής, εισηγμένης ως επί το πλείστον από τα μεγάλα κέντρα παραγωγής κεραμικής. Επίσης εκτίθενται σκεύη οικιακής χρήσης, ευρήματα που σχετίζονται με το παιδί και το παιχνίδι, αναπαραστάσεις των συνηθισμένων τύπων τάφων κάθε εποχής, ευρήματα σχετικά με την αρχιτεκτονική (πήλινες σίμες και υδρορρόες, αγωγοί ύδρευσης και αποχέτευσης, πήλινοι λουτήρες κ.ά.), χρυσά κοσμήματα και νομίσματα διαφόρων νομισματοκοπείων πόλεων της Φθιώτιδας, καθώς επίσης γειτονικών και απομεμακρυσμένων περιοχών.
Σε υπόστεγους χώρους στο κεντρικό πλάτωμα και στο χώρο του Ακροπυργίου εκτίθενται λίθινα επιτύμβια μνημεία και ταφικοί πίθοι.
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Λαμίας συμμετέχει κάθε χρόνο σε όλες τις πανελλήνιας εμβέλειας εκδηλώσεις του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού (Διεθνής Ημέρα Μουσείων, Πανσέληνος, του Αυγούστου, Ευρωπαϊκές Ημέρες Πολιτιστικής Κληρονομιάς, Περιβάλλον και Πολιτισμός), με την πραγματοποίηση ξεναγήσεων σε σχολικές ομάδες και στο ευρύ κοινό καθώς και με την εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων, μετά από συνεννόηση.
Ωράριο λειτουργίας: Καθημερινά πλην Δευτέρας, 8.30 π.μ. έως 3.00 μμ. Τηλέφωνα επικοινωνίας : 22310 29992, 22310 46 106.
