Η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ), κοινοτική ένωση που ιδρύθηκε το 1972, εκπρόσωπος στην Ελλάδα της «Europa Nostra», υποβάλλει προσφυγή στην Επιτροπή Παγκόσμιου Κληρομιμιού ζητώντας την καταχώρηση του Δελφικού Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς των Δελφών στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς σε κίνδυνο , σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 4 της Σύμβασης.
Ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών με την περιοχή γύρω από αυτήν, η οποία μέχρι σήμερα δεν έχει εξερευνηθεί συνολικά, είναι εγγεγραμμένη στον κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, πληρώντας τα κριτήρια (i), (ii), (iii), (iv) με τις ακόλουθες, μεταξύ άλλων, αναφορές, μετά από αξιολόγηση:
Κριτήριο (i): Η χωροταξική διαρρύθμιση των Δελφών είναι μια μοναδική καλλιτεχνική δημιουργία … Κριτήριο (ii): Οι Δελφοί είχαν τεράστια επίδραση στον αρχαίο κόσμο … Κριτήριο (iii): Οι Δελφοί παρέχουν μια μοναδική μαρτυρία για τη θρησκεία και την Κουλτούρα της αρχαίας Ελλάδας … Κριτήριο (iv): Τα Δελφοί, σε ένα υπέροχο και αβίαστο φυσικό πλαίσιο, είναι το κατ ‘εξοχήν παράδειγμα ενός μεγάλου Πανελλήνιου Ιερού. Κριτήριο (vi): Σύμφωνα με τους αρχαίους, το ναό του Απόλλωνα στεγάζει τον Ομφαλό, το ομφαλό του σύμπαντος, το κέντρο της γης. Τα Δελφοί είναι επομένως άμεσα και υλικά συνδεδεμένα με μια πίστη της οποίας η παγκόσμια σημασία είναι προφανής.
Δυστυχώς, παρά το γεγονός ότι οι προαναφερθείσες περιγραφές υιοθετήθηκαν από την Επιτροπή της Παγκόσμιας Κληρονομιάς, κατά την Τετάρτη Συνδιάσκεψη (Κωνσταντινούπολη, 2016) υπό την μορφή «Αναδρομικής Δήλωσης για την εξαιρετική παγκόσμια αξία που υπέβαλε το Κράτος» (Ελλάδα) για πολιτιστικό αγαθό «το οποίο δεν είχε δήλωση εξαιρετικής παγκόσμιας αξίας κατά την περίοδο εγγραφής του στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Κληρονομιάς», το Ελληνικό Δημόσιο ενέκρινε, τον Δεκέμβριο του 2018, με Υπουργική Απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, την Αναθεώρηση τ ου Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου Στερεάς Ελλάδας.
Οι Δελφοί, τόπος λατρείας, ιερό του θεού Απόλλων και το σπουδαιότερο μαντείο του αρχαίου κόσμου. Τόπος όπου αναπτύχθηκαν και από εκεί διαδόθηκαν σε όλη την γη τα ιδανικά της αυτογνωσίας και της μετριοφροσύνης και οι θεμελιώδεις αξίες της ανθρωπότητας και της οικουμενικότητας. Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO από το 1987 και τόπος καταχωρημένο στους καρδιές και στα εκατομμύρια ανθρώπων, όχι μόνο των Ελλήνων, ως «ομφαλός της γης».
Το Δελφικό Τοπίο με αυτό το γεωγραφικό προσδιορισμό αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα πολιτιστικά τοπία σε όλη την Ευρώπη, αν όχι του κόσμου. Στην περίπτωση αυτή, δεν έχουν εφαρμογή οι συνήθεις αρχές της εξεύρεσης κατάλληλου μείγματος χρήσεων. Εδώ, το πολιτισμικό τοπίο αξίζει να λαμβάνεται υπόψη ως ύψιστη προτεραιότητα, ενώ οποιεσδήποτε άλλες χρήσεις θα πρέπει να ικανοποιηθούν μόνο εάν δεν προσβάλλουν αυτό το πολιτισμικό τοπίο ή εάν βρίσκονται σε ασφαλή απόσταση εκτός αυτού.
Το 1981 η Ελληνική Πολιτεία οριοθέτησε τη δελφική γη και καθόρισε τον τρόπο προστασίας της. Το μεγαλύτερο μέρος της και η θάλασσά της έχουν ενταχθεί στους προστατευόμενους οικισμούς NATURA. Ένα ευρύτερο τοπίο, που αντικατοπτρίζει αυτή την ιστορική παράδοση, από την θρησκευτική αναταραχή που δημιουργούν τα όρη μέχρι την αγροτική γαλήνη και την περάτωση της πεδιάδας στα ανοιχτά ορίζοντα της θάλασσας: το Δελφικό Τοπίο, με την απεριόριστη ελαιώνα του, το δίκτυο των βόρειων και νότιων μονοπατιών των Δελφών και των κορυφογραμμών που φαίνονται από τους ίδιους τους Δελφούς.
Το Δελφικό Τοπίο παραδίδεται σε καταστροφικές δραστηριότητες εξόρυξης βωξίτη, οι οποίες απειλούν εδώ και δεκαετίες και η καταστροφή ολοκληρώνεται με την τοποθέτηση πεδίων ανεμογεννητριών στις οροσειρές που το ορίζουν. Ακόμη, στην θάλασσά του, από την οποία αναδύθηκε, σύμφωνα με τη μυθολογία, ο θεός του Απόλλων που μεταμορφώθηκε σε δελφίνι, προβλέπονται εντατικές καλλιέργειες.
Η ΕΛΕΛΕΤ έχει προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της Απόφασής της, με Αίτηση Ακύρωσης. Η ισχύς Υπουργικής Απόφασης θα προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές στο Μνημείο των Δελφών, εφόσον επιτρέπει στην ελληνική Διοίκηση να παραχωρεί, ανά πάσα στιγμή, τα προβλεπόμενα, καταστροφικά για την ακεραιότητα του πολιτιστικού αγαθού , εκμεταλλεύσεις.
Το γεγονός ότι η Υπουργική Απόφαση περιλαμβάνει διατάξεις και χάρτες στις οποίες εμφανίζονται, εντός και γύρω από το Μνημείο των Δελφών, ζώνες σαφώς οριοθετημένες και υποδεικνυόμενες στο χαρτογραφικό σημείωμα, αλλά και στο κείμενο της Απόφασης, ως ζώνες που αποδίδονται στην «αποκλειστική μεταλλουργική δραστηριότητα», (αιολικά πάρκα) και στην εντατική ιχθυοκαλλιέργεια, τροποποιεί σοβαρά την κατάσταση του αγαθού, η οποία ανταποκρίνεται στα ακόλουθα κριτήρια των παραγράφων 178-179 (Απόφαση 39 COM 11) Προσανατολισμών που οφείλουν να καθοδηγούν την εφαρμογή της Σύμβασης Παγκόσμιας Κληρονομιάς »:
Παράγραφος 179, εδάφιο β) περιπτώσεις xiv), xv) και (xvi): “Στην περίπτωση πολιτιστικών αγαθών, … β) ΘΕΣΗ ΣΕ ΚΙΝΔΥΝΟ: Το αγαθό αντιμετωπίζει σοβαρές απειλές που θα μπορούσαν να έχουν επιζήμια αποτελέσματα στα ουσιαστικά χαρακτηριστικά του, ) τροποποίηση του νομικού καθεστώτος που προστατεύει το αγαθό; xv) έλλειψη πολιτικής διατήρησης; xvi) απειλές που προκύπτουν από σχέδια χωροταξικού σχεδιασμού “. Πρέπει να σημειωθεί ότι δεν ζητήθηκε η γνώμη της Επιτροπής προτού τεθεί το εμπόρευμα σε κίνδυνο (και τούτο παρά την περίοδο που απαιτήθηκε για την κατάρτιση της Αναθεώρησης του Περιφερειακού Χωροταξικού Πλαισίου Στερεάς Ελλάδας.
Η ΕΛΕΛΕΤ ζητεί από την Επιτροπή να εξετάσει επειγόντως την παρούσα προσφυγή της για την εγγραφή του Μνημείου των Δελφών στον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς σε κίνδυνο και, λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα της υπόθεσης, να ασκήσει τις αρμοδιότητές της το συντομότερο δυνατό. Σας διαβεβαιώνουμε ότι ο Πρόεδρος και τα μέλη των Συμβουλίων της Ελληνικής Εταιρείας, παραμένουν στη διάθεσή σας.
