Μαρίας-Φωτεινής Παπακωνσταντίνου
Προϊσταμένης της ΙΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων
και της 24ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων
με θέμα:
Το Ασκληπιείο του Δαφνούντος
Μια νέα ανακάλυψη στον ΄Αγιο Κωνσταντίνο Φθιώτιδας
Πέμπτη 29 Μαρτίου 2012, 6.00 μ.μ. στο Nέο Μουσείο Ακρόπολης
στο πλαίσιο της Ετήσιας Συνέλευσης του Σουηδικού Ινστιτούτο Αθηνών
Ο Δαφνούς στην αρχαιότητα ήταν πόλη και λιμάνι των Φωκέων και των Λοκρών, στα σύνορα Επικνημιδίου και Οπουντίου Λοκρίδος. Βρίσκεται στη θέση «Ισιώματα», στο ανατολικό άκρο των βορειοανατολικών κλιτύων του όρους Κνημίς, πάνω από τον όρμο του Αγίου Κωνσταντίνου. Η θέση του σημερινού χωριού θα πρέπει να ταυτίζεται με τον αρχαίο λιμένα.
Πρόσφατες ανασκαφές της ΙΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (Λαμία) με αφορμή την κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Π.Α.Θ.Ε., οι οποίες πραγματοποιήθηκαν σε ασφυκτικό από άποψη χρονοδιαγραμμάτων πλαίσιο για την παράδοση στην κυκλοφορία του ‘’φονικού’’ πετάλου του Μαλιακού, έφεραν για πρώτη φορά στο φως τμήματα της αρχαίας πόλης και των νεκροταφείων της. Το σημαντικότερο εύρημα των ανασκαφών αυτών αποτελεί το ιερό του Ασκληπιού, ένα από τα πληρέστερα διατηρημένα και πρωιμότερα Ασκληπιεία στον ελλαδικό χώρο, εφόσον οι πρώτες ενδείξεις λατρείας ανάγονται στα τέλη του 6ο αι. π.Χ. και η κτιριακή του οργάνωση αρχίζει ήδη από τον 5ο αι. π.Χ. Η καταστροφή του συγκροτήματος θα πρέπει να συντελέστηκε στις αρχές του 1ου αι. π.Χ., όπως αποδεικνύουν τα αρχαιολογικά ευρήματα.
Πρόκειται για ένα οικοδομικό συγκρότημα αποτελούμενο από δύο διαφορετικά κτίρια, το κτίριο Α το οποίο ταυτίζεται με το καταγώγειο (αίθουσα για τα κοινά γεύματα) και το κτίριο Β, όπου τοποθετούνται ο λουτρών, το άβατον και το εγκοιμητήριον. Ναϊσκος και γύρω από αυτόν μνημειώδης βωμός, εσχάρα και βόθροι γεμάτοι με τα υπολείμματα λατρευτικών και θεραπευτικών πράξεων, συμπληρώνουν την υποδομή του. Πληθώρα κινητών ευρημάτων όλων των κατηγοριών, όπως αναθηματικών στηλών, μαρμάρινων αγαλματιδίων, επιγραφής, χάλκινων ειδωλίων και κοσμημάτων με την μορφή του φιδιού, κατ’ εξοχήν συμβόλου του θεού, αλλά κυρίως ενεπίγραφα όστρακα με χαραγμένο το όνομά του, επιβεβαιώνουν την ταύτιση.
Το Ασκληπιείο του Δαφνούντος, παρά την ατυχή συγκυρία της απρόβλεπτης αποκάλυψής του πάνω στην κεντρική αρτηρία του αυτοκινητόδρομου Π.Α.Θ.Ε. στη φάση που η κατασκευή του όδευε προς την ολοκλήρωσή της, με αποτέλεσμα να μην είναι δυνατή η τροποποίηση της χάραξής της, κατέστη εν τέλει δυνατόν να διασωθεί με τον προσφορότερο τρόπο. Για το σκοπό αυτό πραγματοποιήθηκε η οργανωμένη μεταφορά και επανατοποθέτησή του σε γειτονικό χώρο, όπου εγκιβωτίστηκε για λόγους προστασίας και στη συνέχεια εκπονήθηκαν οι απαιτούμενες μελέτες για την αποκατάσταση και ανάδειξή του.
Στην παρούσα ομιλία θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό από την ανασκαφέα του κ. Μαρία-Φωτεινή Παπακωνσταντίνου, Προϊσταμένη της ΙΔ΄ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων και της 24ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, το χρονικό και τα αποτελέσματα της ανασκαφής καθώς και οι ενέργειες για την διάσωση του Ασκληπιείου.
ΕΙΚΟΝΕΣ
Εικόνα 1. Tο Ασκληπιείο στην αρχική του θέση
κατά τη διάρκεια των εργασιών κατασκευής
του αυτοκινητόδρομου ΠΑΘΕ στο ύψος
της παράκαμψης του Αγίου Κωνσταντίνου.
Εικόνα 2 Μαρμάρινα αγαλμάτια παιδιών
Εικόνα 3 Η μεταφορά των τοίχων
του Ασκληπιείου με γερανούς
